بدیهی است که به هنگام بالا گرفتن درگیری های محلی در کوچه و خیابان، اولین مرجع قانونی هستند که جهت بررسی وارد عمل می شود، کلانتری ها می باشند. بطور معمول برای هر ناحیه و یا محله یک کلانتری دایر می شود و ماموران آنها پس از دریافت دستور مافوق، جهت بررسی دعوا به محل اعزام می شوند و اگر درگیری جزی باشد در همان کلانتری حل و فصل شده در غیر این صورت صورتجلسه می شود و به همراه متهم به دادسرا ارجاع داده می شود. در این مطلب به بیان نقش کلانتری در دعاوی می پردازیم.
چنانچه نیاز به یک وکیل کیفری حرفه ای در تهران دارید با وکلای متخصص موسسه حقوقی وکیل تهران تماس حاصل فرمایید. قطعا مشورت با یک وکیل متخصص در حصول نتیجه بهتر نقش بسیار مهمی خواهد داشت.
شماره وکیل دعاوی کیفری در تهران : 09120336862
وظایف و نقش کلانتری در دعاوی
بطور کلی می توان گفت که نقش کلانتری در دعاوی در شرح وظایف آنها خلاصه می شود از این رو ما با بیان وظابف نیرو انتظامی و کلانتری نقش آنها را بیان می نماییم. ماموران کلانتری ها ضابطان آموزش دیده دادگستری می باشند که می باشند که با گذراندن دوره های آموزشی در زمینه کشف جرم حفظ آثار و علائم و جمع آوری ادله وقوع جرم، یافتن، انجام تحقیقات مقدماتی و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم تحت نظارت و تعلیمات دادستان قادر به بررسی دعاوی صورت گرفته می باشند.
ماده 28 قانون آیین دادرسی کیفری، نیروی انتظامی در حدود اختیارات قانونی با مراجع قضائی انجام وظیفه می نمایند و بدون دستورات قضائی اقدامات آنان غیر قانونی است.
وظایف و نقش کلانتری (وظایف نیروی انتظامی) در دعاوی به شرح زیر می باشد :
- مبارزه با مواد مخدر
- مبارزه با قاچاق
- مبارزه با منكرات و فساد
- پيشگيري از وقوع جرم
- كشف جرايم
- بازرسي و تحقيق
- حفظ آثار و دلايل جرم
- دستگيري متهمين و مجرمين و جلوگيري از فرار و اختفا آنها
- اجرا و ابلاغ احكام قضايي
- ایجاد نظم و امنیت در محدوه ای که به آنها واگذار شده
- تامین آسایش عمومی و فردی
- مبارزه با شورش، تروریسم و هر گونه جنبش مخرب البته با همکاری وزارت اطلاعات
- اگر قرار باشد اجتماعاتی صورت بگیرد و یا راهپیمایی انجام شود، تامین امنیت آن بر عهده نیرو انتظامی می باشد و آنها مجاز به مقابله و ممانعت از هر گونه تشکل و راهپیمایی و اجتماع غیر مجاز، اغتشاش و بی نظمی می باشند.
- صدور پروانه نگهداری و حمل سلاح شخصی
- انجام اقدامات لازم به منظور کسب اخبار و اطلاعات در حوزه وظایف محوله و همکاری با سایر سازمانها و یگانهای اطلاعاتی کشور در حدود وظایف آنها.
- نگهداری و محافظت از تاسیسات، امکان، تجهیزات و تسهیلات طبقه بندی شده غیر نظامی و حفظ حریم آنها البته بجز موارد حساسی که به تشخیص شورای عالی امنیت ملی، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار خواهد شد.
- جمع آوری سلاح و مهمات و تجهیزات غیر مجاز
- محافظت از مسئولین و مقامات مهم دولتی داخلی و خارجی در سراسر کشور بجز داخل پادگانها و تاسیسات نظامی، مگر در مواردی که بنا به تشخیص شورای عالی امنیت ملی اصل انقلاب و یا دستاوردهای آن در معرض خطر باشد که به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.
- نظارت بر نگهداری و مصرف مجاز مواد ناریه با هماهنگی وزارت اطلاعات برابر طرح های مصوب شورای امنیت کشور.
مطابق قانون ضابطان دو نوع هستند :
- ضابطان عام شامل: فرماندهان و افسران و درجه داران نیروی انتظامی ایران که آموزش مربوط را دیده باشند.
- ضابطان خاص شامل:
مقامات و مامورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محول شده ضابط خاص محسوب میشوند. مطابق با ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری، ماموران وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، روسا، ماموران نیروی های مقاومت بسیج پاسدارن انقلاب اسلامی، معاونان و ماموران زندان نسبت به امور مربوط به زندانیان و حتی نیروهای مسلح در مواردی که به موجب قانون تمام یا برخی از وظایف ضابطان به آنان محول شود، ضابط محسوب می شوند.
تبصره، ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری می گوید که کارکنان وظیفه (مانند سرباز و درجه دار و افسر وظیفه) ضابط دادگستری بشمار نمی آیند اما تمامی فعالیت آنها تحت نظارت ضبطان مربوطه شکل میگیرد و همچنین مسئولیت اقدامات انجام شده در این باره بر عهده ضابطان می باشد.
بدیهی است که زمانیکه ضابطان برای انجام ماموریت به محل مراجعه می نمایند، باید با ارائه کارت، خود را به مردم معرفی نمایند از این رو افراد پس از گذراندن دوره آموزشی زیر نظر مرجع قانونی، کارت ویژه ضابط به آنها داده می شود و انجام وظیفه آنها بدون ارائه کارت و یا فاقد کارت غیر قانونی می باشد. مطابق با ماده 58 قانون آیین دادرسی، ضابطان دادگستری باید به محض رسیدن به محل ماموریت باید فورا کارت شناسایی خود را به همراه دستور کتبی از طریق مرجع قضایی را ارائه دهند.
لازم به ذکر است که، ضابطان برای ورود به منزل و یا اماکن بسته و تعطیل نیازمند دریافت اصل دستور قضایی و ارائه آن به متصرف محل می باشد و باید تمامی این موارد را در صورتجلسه قید نماید.
دادستان مربطه وظیفه نظارت و ریاست ضابطان دادگستری را بر عهده دارد و سایر مقامات نیز در اموری که به ضابطان ارجاع می دهند، حق نظارت دارند و مطابق ماده 35 قانون آیین دادرسی کیفری، ضابطان دادگستری مکلفند در اسرع وقت و در مدتی که دادستان یا مقام قضائی مربوط تعیین می کند، نسبت به انجام دستورها و تکمیل پرونده اقدام نمایند.
کارکنان کلانتری و یا همان ضابطان دادگستری باید در عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت و محل اقامت بزه دیده شهود و مطلعان و سایر اشخاص مرتبط با پرونده بسیار کوشا باشند و بر اساس ماده 40 قانون آیین دادرسی افشای این اطلاعات از سوی ضابطان دادگستری ممنوع می باشد.
سایر وظایف کلانتری ها (ضابطان دادگستری)
از آنجایی که قصد ما از گردآوری مطالب این مقاله بیان نقش کلانتری ها در دعاوی کیفری می باشد باید گفت که بطور کلی وظیفه ضابطان در جرائم صورت گرفته به دو دسته وظایف ضابطان در جرائم مشهود و وظایف ضابطان در جرائم غیر مشهود تقسیم می شود که در ادامه به شرح کامل آن می پردازیم.
- وظایف ضابطان در جرائم مشهود
ضابطان در جرایم مشهو موظف انجام تحقیقات کافی در خصوص جرم مشهود و جمع آوری تمام آلات، ادوات، آثار، علائم و ادله وقوع جرم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم (بازداشت وی) و یا تبانی و ارائه مدارک، نتایج و شواهد به دادستان می باشد. البته مطابق با ماده 44 قانون دادرسی کیفری، باید قرائن و امارات قوی بر ارتکاب جرم مشهود توسط مرتکب وجود داشته باشد.
- وظایف ضابطان در جرائم غیر مشهود
مطابق با ماده 44 قانون آیین دادرسی کیفری، ضابطان باید در جرائم غیر مشهور، به محض اطلاع باید به منظور کسب تکلیف و گرفتن دستور های لازم، مراتب را به دادستان اعلام کنند.
جرایم مشهود بر اساس ماده 45 قانون آیین دادرسی کیفری، به شرح زیر می باشد :
الف- در مرئی و منظر ضابطان دادگستری واقع شود یا مأموران یادشده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند.
ب – بزه‌دیده یا دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده‌اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند.
پ – بلافاصله پس از وقوع جرم، علائم و آثار واضح یا اسباب و ادله جرم در تصرف متهم یافت شود و یا تعلق اسباب و ادله یادشده به متهم محرز گردد.
ت- متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، قصد فرار داشته یا در حال فرار باشد یا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگیر شود.
ث- جرم در منزل یا محل سکنای افراد، اتفاق افتاده یا در حال وقوع باشد و شخص ساکن، در همان حال یا بلافاصله پس از وقوع جرم، ورود مأموران را به منزل یا محل سکنای خود درخواست کند.
ج – متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، خود را معرفی کند و وقوع آن را خبر دهد.
چ – متهم ولگرد باشد و در آن محل نیز سوء شهرت داشته باشد.
در تبصره (2) این ماده، ولگرد کسی است که مسکن و مأوای مشخص و وسیله معاش معلوم و شغل یا حرفه معینی ندارد.
در تبصره (١) قانونگذار عنوان تصریح کرده :
چنانچه جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (302):
- الف- در جرائم موجب مجازات سلب حیات ب- در جرائم موجب حبس ابد
- پ– در جرائم موجب مجازات قطع عضو و جنایت عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه یا بیشتر از آن.
- ت– در جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر
جرم بصورت مشهود واقع شود، در صورت عدم حضور ضابطان دادگستری، تمام شهروندان می توانند اقدامات لازم را برای جلوگیری از فرار مرتکب جرم و حفظ صحنه جرم به عمل آورند.
قانونگذاران تغییراتی را در ماده 42 قانون دادرسی اعمال نمودند که با استناد بر آن :
- بازجویی و تحقیقات از زنان و افراد نابالغ در صورت امکان، توسط ضابطان زن که آموزش دیده اند با رعایت موازین شرعی انجام شود.
- مساعدت ضابطان در مورد شخص تحت نظر است که وی بتواند به وسیله تلفن یا هر وسیله ممکن، افراد خانواده یا آشنایان خود را از تحت نظر بودن آگاه کند مگر اینکه ضابطان تشخیص دهند که بنا به دلایلی نباید شخص تحت نظر از این حق استفاده نماید و در این شرایط هم بایستی برای اخذ دستور مقتضی به اطلاع مقام قضائی برساند.
- چنانچه شخص موردنظر دچار بیماری مثل حمله قلبی یا افت فشار قند شد بنا به درخواست شخص تحت نظر یا بنا به درخواست یکی از بستگان وی، یکی از پزشکان به تعیین دادستان، از شخص تحت نظر معاینه به عمل آورند و گواهی پزشک را در پرونده ثبت و ضبط می شود.
قصد داشتیم در این مطلب نقش کالانتری ها در دعوای کیفری جامعه بیان کنیم و از اینکه تا به این بخش از مقاله ما را همراهی نمودید، از شما متشکریم و امیدواریم که رضایت خاطر حاصل شده باشد. چنانچه در تهران درگیر پرونده های کیفری شده اید با تیم وکلای حرفه ای، آقالی علی ابراهیمی مهر که از بهترین وکلای پایه یک دادگستری تهران انتخاب شده اند، تماس حاصل فرمایید.